Visie en missie

Mijn visie, mijn missie en ik

De vraag

In februari 2021 reageerde ik op een vraag van Jakob van Wielink (deskundige op het gebied van leiderschap, transitie en rouw), die hij stelde op LinkedIn. De vraag was de volgende: Stel, je zat even naast me op dit bankje (Jakob plaatste er een foto bij, van zichzelf op een bankje in de sneeuw aan het water). Het is écht koud, dus we kunnen niet te lang blijven zitten. Maar je wilt uit je hart iets delen wat belangrijk voor je is, een essentie. Over wie je bent, wat je bezighoudt en waarheen je op weg bent. Waar zou je het dan met me over hebben?

Het antwoord

Dit was mijn antwoord, dat ik als reactie onder Jakob zijn post plaatste: Mooie vraag, zeg! Ik zou het graag willen hebben over dat ik vind dat rouw en verlies nog zo vaak niet worden gezien. En dan bedoel ik niet alleen rouw na een overlijden. Maar ook alle andere verliezen: van een eenvoudige verwachting die niet uitkomt tot het niet uitkomen van toekomstdromen door een echtscheiding. Van het hulp nodig hebben bij de opvoeding van een kind tot het overlijden van een moeder. En alles daar tussenin en er buiten. Ik zou graag willen praten over dat ik zo graag wil dat we met z’n allen, dus zowel professionals als iedereen die met elkaar de samenleving vormt, door déze bril naar anderen en onszelf kunnen kijken. Wat denk jij dat op die manier naar elkaar en onszelf kijken zou kunnen opleveren?

Jakob stelde me vervolgens, als reactie op mijn antwoord, nog een vraag: Wat is voor jou de pijnlijkste ervaring in je leven geweest die je bezieling met rouw heeft wakker gekust, Willy? Ik geloof, vervolgde Jakob, dat onze pijn onze grootste achilleshiel en krachtbron is. We ontdekken wie we zijn en wat onze roeping is voor het grootste gedeelte door onze pijn.

Wauw, dacht ik. Dat is alweer een prachtige vraag. Ik heb de vraag even in me om laten gaan en toen kwam er een heel verhaal naar boven. Het verhaal over waarom ik doe wat ik doe. Dat verhaal wil ik hier delen, zodat jij een beeld kunt krijgen van wie ik ben en wat mij drijft. Zodat je een beeld krijgt van mijn bezieling, om Jakob zijn term te gebruiken.

Mijn verhaal

Toen ik 11 jaar was, is het thema verlies mijn leven in gewalst door het ziek zijn en overlijden van mijn pake (fries voor opa). Hij had slokdarmkanker. Dat hij ziek was, wist ik wel, maar we zijn er als kinderen niet heel erg bij betrokken geweest. We werden, heel goed bedoeld, afgeschermd van het slopende proces. Op een gegeven moment lag mijn pake in het ziekenhuis en zijn we als gezin bij hem langs geweest. Een kus voor het naar huis gaan in het ziekenhuis was, bleek later, ons afscheid. Voor mij was het een tot de volgende keer-kus. Als je het over wakker gekust hebt, waar Jakob naar vroeg, dan is dit het moment geweest.
Jarenlang heb ik het verdriet om dit verlies en het verdriet om het gebrek aan afscheid nemen in stilte met me mee gedragen. Voor mij was de dood en alles daar omheen een soort onbegaanbaar gebied geworden.

Op mijn 18^e kreeg ik de diagnose diabetes. Dit was geen schok voor mij; ik had de diagnose min of meer al zelf gesteld. Ik was steeds ontzettend moe, ik viel zelfs boven mijn studieboeken in slaap, en had enorm veel dorst. Kon niet missen, had ik bedacht. En mijn vermoeden klopte. Na een week in het ziekenhuis gelegen te hebben om de juiste dosis insuline uit te vogelen, heb ik mijn leven zonder al te veel moeite weer opgepakt. Tuurlijk, ik moest nu letten op hoeveel koolhydraten ik wanneer at, maar voor mij was dat prima te doen. De impact op mijn leven was niet zo groot.

Rond mijn 23^e kreeg ik last van rare pijntjes, die er zomaar ineens waren en soms ook ineens weer weg waren. Soms hevig, soms iets minder hevig, maar altijd onverklaarbaar. Tot ik de diagnose fibromyalgie kreeg. Dit vond ik moeilijker dan de diabetes. Ik had de diabetes onder controle, dus was dat voor mij niet zo ingrijpend. Maar dit was anders. Dit beperkte me in mijn doen en laten, wat maakte dat de impact op mij groter was. Vervolgens kreeg ik steeds meer vermoeidheidklachten, wat op rond mijn 30^e heeft geleid tot de diagnose chronisch vermoeidheidssyndroom met een fibromyalgie-component. Nou, dat hakte er helemaal in. Want de vermoeidheid had me bij tijd en wijle helemaal in de greep. Vreselijk vond ik het, dat ik niet de moeder, partner, dochter, zus en vriendin kon zijn die ik graag wilde zijn. Vreselijk vond ik het dat ik dutjes op de bank deed, terwijl de kinderen graag wilden dat ik met hen speelde. Vreselijk vond ik het dat ik afspraken moest afzeggen, omdat ik simpelweg te moe was. De impact van het hebben van het chronisch vermoeidheidssyndroom was voor mij heel groot. Ik heb hulp gezocht bij het hoe hier mee om te gaan, omdat het me zonder hulp niet lukte hier een weg in te vinden.

Inmiddels had ik besloten dat verlies het thema van mijn leven was. Naast dat ik heel veel plezier in het leven had en ik positief was ingesteld, vond ik ook dat ik een paar enorme verliezen had geleden door het overlijden van mijn pake en het verdriet dat daar omheen hing en het verliezen van een deel van mijn gezondheid.

Kort na deze diagnose overleed mijn schoonvader. Niet de COPD waar hij aan leed, maar een complicatie na een operatie is hem fataal geworden. Tussen het nieuws dat hij het niet zou redden en zijn daadwerkelijke overlijden, zaten een paar uren. Je zou misschien verwachten dat dit nog een duit in het zakje heeft gedaan voor mij. Nog een verlies bij op de stapel, om het thema verlies nog maar groter te laten worden. Maar ondanks het grote verlies, heeft het proces rondom zijn overlijden mij ook heel veel gebracht. Van mijn schoonvader heb ik afscheid kunnen nemen. We hebben onze kinderen afscheid kunnen laten nemen van hun opa. Niet alleen in het ziekenhuis, maar ook daarna. Ze klommen nog net niet bij opa in de kist, voelden even aan opa om te voelen hoe koud hij was en gaven hem nog een laatste kusje voordat het echt niet meer kon. Dit hele proces heeft mij opgeleverd dat het rauwe randje dat voor mij om de dood hing, wegsmolt. Het is heel helend geweest voor mij om op een andere manier een overlijden mee te maken. Ik heb dat als heel waardevol ervaren.

En toen verloren wij toen ik 33 jaar was onze zoon Bram, een dag na zijn geboorte. Tijdens de 20 weken-echo hoorden we dat het niet goed ging met Bram. We zijn naar het UMCG in Groningen gegaan en hebben daar allerlei onderzoeken ondergaan en moesten regelmatig terugkomen voor controle. We hadden een week om de zwangerschap af te breken, zo werd ons verteld, want de kans dat dit goed zou komen was nihil. We hebben ervoor gekozen de zwangerschap voort te zetten. De artsen konden ons niet vertellen wat er aan de hand was, dus we zouden wel zien. Uiteindelijk is Bram na een zwangerschap van 29 weken en 1 dag geboren middels een keizersnede. Hij werd gehaald omdat ik voelde dat het niet goed met hem ging en dit werd bevestigd door het CTG. Na een ogenschijnlijk goede start, bleek het niet goed met hem te gaan. Hij had valse lucht in zijn buik, dus hij moest geopereerd worden om te kijken waar dat vandaan kwam. Op de operatietafel bleek dat er meconium (de eerste ontlasting) uit zijn darmen was gelekt en al zijn ingewanden had aangetast. Zijn lever was zodanig aangetast dat deze tijdens de operatie is gaan bloeden. De bloeding was niet meer te stoppen. Toen hebben de artsen ons bij op de operatiekamer laten komen. We hebben als ouders met eigen ogen kunnen zien dat alle 17(!) medewerkers op de operatiekamer er voor gevochten hebben om Bram te redden, maar dat dit niet slaagde. In ons bijzijn is Bram overleden.

In de tijd die volgde, heb ik ons enorm gedragen gevoeld door alle mensen om ons heen. Van de eerste opvang in het ziekenhuis, tot onze familie en vrienden, tot collega’s, kennissen en buren. Ik voel het nog in mijn lijf als ik dit typ. Ik vond dit zo bijzonder en steunend. Ik ben hier heel dankbaar voor.

De verbinding

Onder meer door hoe gesteund ik me voelde in die periode, heb ik het thema van mijn leven van verlies omgebogen naar verbinding. Ik heb geleerd dat het dáár om gaat. Je kunt pas rouwen om iets dat je verliest, als je je eerst verbonden hebt aan diegene of datgene. Rouwen gaat over liefde, over verbinding.

De impact

Wat ik ook van mijn eigen ervaringen heb geleerd, is dat je niet kunt oordelen over de zwaarte van verliezen en geen verliezen met elkaar zou moeten vergelijken. Het gaat om de impact. Hoe groot is de impact van een verlies op jouw leven, dat heeft invloed op hoe het verlies voor jou is. Voor mezelf is het zo dat de diabetes nauwelijks impact had. Ik heb mijn leven nagenoeg naadloos weer opgepakt. Hoe anders was dat voor mij toen ik chronisch vermoeidheidssyndroom bleek te hebben. Dat had pas impact voor mij: ik kon niet naadloos doorgaan, dit had mij onder controle in plaats van andersom. Ik moest me aanpassen aan een nieuwe manier van leven. Ik voelde me anders dan hoe ik zou willen zijn, wat maakte dat ik het beeld van mezelf heb moeten bijstellen. Het overlijden van mijn schoonvader heeft mijn ervaring met overlijden bijgesteld. Vervolgens had het overlijden van Bram voor mij een minder grote impact dan het chronisch vermoeidheidssyndroom. Ik was dan wel mijn kind verloren, maar ik was nog steeds wie ik was en ik kon nog steeds wat ik wilde kunnen. Bovendien voelde ik me enorm gedragen en gesteund door de mensen om ons heen. Dit maakte voor mij dat de impact van het overlijden van Bram minder groot was dan de impact van het chronisch vermoeidheidssyndroom.

Mijn werk

Naast deze persoonlijke verliezen heb ik in mijn werk in de jeugdhulpverlening ook altijd te maken gehad met cliënten die verliezen hebben geleden. Zeker in de laatste negen jaren, waarin ik voornamelijk gewerkt heb met ouders die in een conflictscheiding verwikkeld zijn geraakt en hun kinderen. Ook hier draait het om verbinding: het verliezen van de verbinding als partners en het weer moeten verbinden als collega-ouders bijvoorbeeld.

Sinds 1 oktober 2019 heb ik mijn eigen praktijk: Rouw onder je dak. Ik bied vanuit mijn eigen praktijk hulp bij rouw en verlies in de breedste zin van het woord. Daarnaast ben ik SCHIP-behandelaar en orthopedagoog.

Mijn visie en missie

Mijn ervaringen, zowel privé als in mijn werk, hebben er voor hebben gezorgd dat rouw en verlies, of verbinding, belangrijke thema’s in mijn leven zijn. Het zijn de thema’s van mijn leven geworden, omdat iedereen er mee te maken krijgt, maar het soms niet wordt gezien. Soms wordt de impact gemist, of verkeerd geïnterpreteerd. Neem nu bijvoorbeeld de impact van mijn grote verliezen. Er zijn veel mensen die beweren dat het overlijden van een kind toch wel het ergste is dat je kan overkomen. Ik durf te stellen dat dat voor mij niet zo is. En dan gebruik ik het woord durf met opzet, omdat ik weet dat het voor sommige mensen moeilijk te begrijpen is. En dat is nou precies wat ik zo belangrijk vind: kijk naar hoe het voor de ander is. Hoe is de impact op het leven van die persoon? Wat heeft deze persoon eerder meegemaakt dat het omgaan met rouw en verlies beïnvloedt? Kijk bijvoorbeeld naar mijn leven, ik vermeed de dood, totdat mijn schoonvader overleed. Je kunt namelijk ook bijleren en zien dat het anders kan. Dit heeft me veel gebracht. Daarnaast is je netwerk zo belangrijk. Ook hier kan ik mezelf als voorbeeld nemen. Na het overlijden van Bram heb ik me gesteund gevoeld. Dat heeft me enorm geholpen het overlijden van Bram te verweven in mijn leven.

Elk verlies heeft op een ieder een bepaalde impact. Deze impact kun je aan de buitenkant niet altijd zien. Wil je zicht krijgen op de impact van een verlies op iemand, dan vraagt dat dat je je eigen idee over hoe je denkt dat het voor jou zou zijn aan de kant moet zetten en oprecht geïnteresseerd moet zijn in het verhaal van die ander. Wat is diens achtergrond, wat zijn de eerdere verliezen die deze persoon heeft meegemaakt, hoe hebben die invloed op dit verlies? En hoe ervaart die persoon de steun uit de omgeving?

Ik wil zo graag dat mensen op die manier naar elkaar kunnen kijken. Hoe je je gedraagt in een bepaalde situatie is naar mijn idee vaak terug te voeren op dit stuk. Wat heb je meegemaakt en hoe was de impact? Kijk maar eens om je heen. Zie je het ook?

In mijn werk draag ik dit uit. Naast dat ik op deze open manier naar mijn cliënten kijk en hen graag wil begeleiden bij het verweven van de verliezen in hun leven, wil ik ook graag bijdragen aan het bewust worden van deze manier van kijken. Zicht krijgen op hoe dit werkt bij jezelf en bij een ander is naar mijn mening heel verrijkend en brengt compassie, wat vervolgens leidt naar verbinding.

Verbind je mee?