Hoe?
“Hoe hebben ze opa eigenlijk in die urn gekregen?”, vroeg onze oudste dochter van op dat moment vier jaar. Het was enkele maanden nadat opa was gecremeerd en de urn stond bij ons thuis op de kast in de woonkamer. “Hebben ze opa in stukjes gehakt en erin gepropt ofzo?” Eh, dacht ik, even van mijn stuk gebracht.
Opa is overleden
Opa, mijn schoonvader, is in de nacht voorafgaand aan haar vierde verjaardag overleden. Nadat we haar hadden toegezongen en haar cadeautjes hadden gegeven, heb ik haar op schoot genomen en gezegd dat opa die nacht is overleden. Ze keek me aan en zei: “Oepsie…”. Vervolgens speelde ze met haar nieuwe speelgoed, zoals kinderen dat zo vaak doen in dergelijke situaties.
De dag ervoor werden we gebeld door het ziekenhuis. Opa lag in het ziekenhuis, na een spannende operatie die gelukkig goed was gegaan. Maar nu ging het niet goed; opa bleek een embolie in de twaalfvingerige darm te hebben en zou zeer binnenkort komen te overlijden. Het zwembadje dat we aan het opzetten waren in de tuin moest even wachten; we moesten met grote spoed naar opa toe. Even kwam de twijfel opzetten: wat doen we met de kinderen, de ene dochter dus een dag voor haar vierde verjaardag en de andere twee jaar. Brengen we ze bij de buren? Nee, toch maar niet, ze moesten mee, ze moesten afscheid kunnen nemen van opa.
Afscheid
Even kwam mijn eigen ervaring omhoog rond het verlies van mij eigen opa. Mijn ouders hebben me met alle goede bedoelingen weggehouden van het laatste deel van mijn opa zijn leven, omdat hij zo ziek was en er ook heel ziek uitzag. Ik heb er lang moeite mee gehad dat ik geen afscheid van hem heb kunnen nemen. Dat maakte dat wij besloten de kinderen mee te nemen naar het ziekenhuis. Er moest afscheid genomen worden van opa. En zo is het gebeurd.
Openheid
We hebben de kinderen van alles verteld over het overlijden van opa en over het afscheid, uiteraard aangepast aan hun niveau. De kinderen hebben opa gezien nadat hij is overleden. Ze klommen nog net niet bij hem in de kist om nog een tekening bij hem neer te leggen en om nog even aan hem te voelen (“Zo, dat is koud zeg!” en “Mag ik opa nog een kusje geven?”). Het kon allemaal, omdat wij menen dat dit belangrijk is voor kinderen. De kinderen waren om die reden ook bij de uitvaart.
Maar toch iets laten liggen
Van alles vertelden we dus aan de kinderen. Maar één ding hebben we achterwege gelaten, omdat we dachten dat dat wat luguber was voor een kind van vier jaar. Totdat ze op dat bewuste moment dus vroeg hoe opa toch in die urn was gekomen en zelf had bedacht dat het wel zo moest zijn dat opa in stukjes was gehakt en in de urn was gepropt. Nou, daar stond ik dan met mijn goede gedrag…
Oooh…
Toen hebben we toch maar verteld hoe een crematie werkt. Dat je in een soort van grote oven komt, met kist en al. En dat dat een andere oven is dan thuis in de keuken. We hebben verteld dat de kist en opa toen verbrand zijn en dat er toen as overbleef. De as is daarna in de urn gestopt. Zo is opa daar dus in gekomen. “Oooh.”, zei onze vierjarige en ze speelde weer verder met haar speelgoed.